Gewoon jezelf zijn - waarom ik geen monnik werd

Veel meer dan een uiterlijke reis door een enorm (en) kleurrijk subcontinent, is mijn reis door India ook een innerlijke reis. Iedereen die ik hier tegenkom lijkt op zoek te zijn naar zichzelf, op de meest uiteenlopende manieren. Om mijn innerlijke reis beter te begrijpen, is het denk ik belangrijk dat ik eerst wat meer uitleg geef bij mijn beslissing om naar India te komen, en vooral, om geen monnik te worden, zoals ik lang dacht te doen.

Tijdens mijn verblijf in Plum Village voelde ik nooit de behoefte om verder te gaan en in te treden. Ik denk dat mijn eigenzinnige en eigenwijze aard mij tegenhield om mij volledig over te geven aan de gemeenschap. Een paar weken na mijn thuiskomst van Plum, kwam echter voor het eerst de gedachte in mij op om in te treden. Je moet zeker eerst iets missen om de waarde ervan in te schatten. Ik heb altijd een hang gehad naar spiritualiteit, zelfs als klein kind al, en ik voelde die diepe behoefte om een spiritueel leven te leiden, een leven dat ‘anders’ is, van een andere wereld. Ik ben echter nogal een koppigaard en ik negeerde dit gevoel, en ging door met het vooropgestelde plan om leerkracht te zijn. Ik verplichte mezelf om het een jaar te proberen.

Ik denk dat mijn verlangen om monnik te worden voor een stuk gevoed werd door het gevoel dat ik mij helemaal niet thuisvoelde in mijn job (zie een andere post over mijn visie op het schoolsysteem), dat ik lesgaf in een lastige school, en dat ik helemaal niet wilde leven aan het jachtige tempo van deze samenleving. Het was een verlangen om te ontsnappen aan een leven waar ik diep vanbinnen niet in geloofde. In welke mate het ook een authentiek verlangen was om monnik te worden, weet ik niet. Ik weet dat dat dit verlangen er is, maar ik weet ook dat ik er nu beter niet voor kies om het te volgen. Waarom, dat leg ik u direct uit. Maar wie weet waren de dingen wel anders verlopen als ik dit verlangen direct was gevolgd. Ik heb echter de neiging om te negeren wat mijn hart verlangt en mijzelf te pushen te doen wat mijn hoofd zegt dat goed is, een rode draad die nog vaker zal terugkomen in mijn blogposts.

Eén van de dingen waarvan ik mij in dit proces bewust werd, was dat ik het verlangen voelde naar een relatie en intimiteit met vrouwen, een verlangen waar ik vroeger nooit al te veel aandacht aan besteed heb, maar de mogelijke beslissing om hier voor eeuwig afstand van te nemen bracht dit verlangen sterk naar voren. Ik heb nooit een serieuze relatie gehad, en ik kon niet leven met de gedachte dat nooit gehad te hebben. Mijn wedervaren met dit romantische verlangen zal dan ook één van de thema’s zijn van mijn komende blogposts.

Een tweede reden was dat ik inzag dat Plum Village niet de juiste plek voor mij was. De manier waarop ze daar met boeddhisme en mindfulness bezig waren, heel poëtisch en veel focus op emoties en sociale relaties, lag mij niet. Een deel van mij heeft zich altijd tegen Plum Village verzet, omdat ik het te zweverig vond en te klef, en soms ook te kinderachtig – mijn god, de liedjes. Maar, daar heb je het weer, ik negeerde mijn behoeftes. Ik deed alsof ik het allemaal ok vond onder het motto dat je als boeddhist alles moest aanvaarden.Eigenlijk was ik diep vanbinnen heel kritisch voor mezelf, want ik vond mezelf niet sociaal en emotioneel genoeg en dwong mezelf meer te zijn zoals het daar ‘hoorde’. In mijn hoofd maakte ik een ideaalbeeld van de Plum Villagenaar, ik bekritiseerde mezelf om daar niet aan te voldoen, en dwong mezelf meer zo te zijn. Toen ik laatste zomer terug in Plum Village was nadat ik mijn job had opgezegd, kwam plots al dit onderdrukte verzet in mij naar boven, en toen begon ik voor het eerst te twijfelen aan mijn monastieke aspiratie.

Een derde reden was gelijkaardig, maar op een nog fundamenteler manier. Ik realiseerde mij dat mijn verlangen om monnik te worden verweven was met een vorm van perfectionisme. Ik ben altijd perfectionistisch geweest, een trekje dat ik van mijn moeder heb, denk ik. Zodra ik serieus met boeddhisme bezig begon te zijn en naar Plum Village trok, werd ik echter ook enorm perfectionistisch in mijn beleving van boeddhisme. Ik wilde zo snel mogelijk verlicht worden en heel de tijd helemaal ‘zen’ en mindful zijn. Ik liep heel de tijd een ideaal van een Boeddha achterna dat ik in mijn hoofd had gecreëerd. Monnik worden was de ultieme vorm van dit streven. Dit constant proberen een haast onreikbaar ideaal na te streven, realiseer ik me nu, was echter heel vermoeiend en gaf mij veel stress en ook onzekerheid, want het doet je voortdurend aan jezelf twijfelen.

Wat ik hieruit de afgelopen maanden geleerd heb, is vooral mezelf te aanvaarden. Dat ik gewoon mezelf mag zijn, en mijn eigen pad mag volgen. Ik hoef niet 100% mee te gaan met alles in Plum Village, ik hoef niet te zijn zoals mensen daar, ik hoef ook geen ideale boeddha te worden – wat dat ook moge zijn. Ik heb geleerd dat gewoon mag doen wat ik graag doe, zonder aan een of ander ideaal te willen beantwoorden, zonder mijzelf schuldig te voelen omdat ik niet aan bepaalde – ingebeelde – verwachtingen voldoe. Mijn ‘therapie’ bestond er de afgelopen maanden dan ook gewoon in om te doen waar ik zin in had, een nieuwe ervaring voor mij, aangezien mijn perfectionistische zelf altijd iets wil doen wat ‘nuttig’ is, wat een bepaald doel heeft. Diep in mij zat er dat traditionele katholieke idee dat we slechte zondaars zijn en dat we onze verlangens niet mogen volgen maar moeten beheersen. Te veel van dit soort denken levert je echter een zeer negatief zelfbeeld op en weinig zelfvertrouwen. Ik moest leren vertrouwen hebben in mijn inherente goedheid als mens, en dat ik, zelfs al deed ik gewoon mijn ‘goesting’, ik vanzelf ook wel zinvolle dingen zou doen, omdat de mens nu eenmaal niet gemaakt is om een zinloos leven te leiden.

Dat is, in het kort, waarom ik nu vrolijk door Indië reis en niet aan het trainen ben om monnik te worden. Ik heb een belangrijke les geleerd: wees niet perfectionistisch, loop niet constant – ingebeelde – idealen  achterna, maar wees gewoon wie je zelf bent, want je bent inherent goed, en doen wat je graag doet is de enige manier om echt gelukkig te worden. Wie weet leidt mij dat er ooit op een dag wel toe om in te treden, maar niet vandaag.